ประกันสังคม จ่ายเท่าไหร่ คุ้มครองอะไรบ้าง สรุปทุกสิทธิและวิธีเช็กสิทธิประกันสังคม มาตรา 33, 39, 40

          ประกันสังคม คือ การสร้างหลักประกันในการดำรงชีวิตภายในกลุ่มที่เป็นสมาชิกประกันสังคมด้วยกัน โดยใช้หลักการเฉลี่ยความเสี่ยงที่จะเกิดขึ้น เปรียบเหมือนเราทำประกันกับรัฐบาลแล้วทุกเดือนจะต้องจ่ายเงินสมทบเข้ากองทุนประกันสังคม เพื่อแลกกับความคุ้มครองในกรณีเจ็บป่วย คลอดบุตร ทุพพลภาพ เสียชีวิต การว่างงาน เป็นต้น

          ปัจจุบันประเทศส่วนใหญ่ในโลกก็ใช้ระบบประกันสังคมเช่นนี้ เพื่อเป็นหลักประกันชีวิตให้กับประชาชนตั้งแต่เกิดจนเสียชีวิต

• ประกันสังคม มาตรา 33 คือ ลูกจ้าง มนุษย์เงินเดือน หรือพนักงานประจำที่ทำงานให้กับนายจ้าง ในสถานประกอบการ 
• ประกันสังคม มาตรา 39 คือ คนที่เคยเป็นผู้ประกันตนในมาตรา 33 มาก่อน และได้ออกจากงานมาแล้ว แต่ยังต้องการรักษาสิทธิประโยชน์จากประกันสังคม จึงสมัครเป็นผู้ประกันตนโดยสมัครใจ
• ประกันสังคม มาตรา 40 คือ คนที่ทำงานอิสระ เช่น พ่อค้า แม่ค้า ฟรีแลนซ์ และไม่เคยเป็นผู้ประกันตนในมาตรา 33 และมาตรา 39 มาก่อน

          นอกจากนี้ ยังมีประกันสังคม มาตรา 38 และมาตรา 41 ซึ่งหลายคนอาจอยู่ในมาตรานี้โดยไม่รู้ตัว โดยทั้ง 2 มาตรา เป็นกลุ่มคนที่มีคุณสมบัติต่อไปนี้

• ประกันสังคม มาตรา 38 คือ ผู้ประกันตน มาตรา 33 ที่ออกจากงานมาแล้ว แต่ยังมีสถานะเป็นผู้ประกันตนอยู่ และสามารถใช้สิทธิประโยชน์จากประกันสังคมได้เป็นเวลา 6 เดือน พูดง่าย ๆ ก็คือ เมื่อลูกจ้างมาตรา 33 ลาออกก็จะถูกจัดอยู่ในมาตรา 38 ทันที จนกว่าจะพ้น 6 เดือน โดยผู้ประกันตนในกลุ่มนี้ มี 2 ทางเลือก คือ สมัครมาตรา 39 ต่อ เพื่อรักษาสิทธิประกันสังคม กับ ปล่อยให้ผ่านไป 6 เดือน เท่ากับสิ้นสุดความเป็นผู้ประกันตน
• ประกันสังคม มาตรา 41 คือ ผู้ประกันตนที่ลาออกจากมาตรา 39 แต่ยังมีสถานะเป็นผู้ประกันตนอยู่ และสามารถใช้สิทธิประโยชน์จากประกันสังคมได้เป็นเวลา 6 เดือน

          ประกันสังคมทั้ง 3 มาตรา มีข้อแตกต่างสำคัญในเรื่องต่อไปนี้

1. สถานะของผู้ประกันตน : อย่างที่กล่าวไปแล้วว่า ผู้ประกันตน มาตรา 33 จะต้องเป็นพนักงานประจำที่มีนายจ้าง ส่วนมาตรา 39 ต้องเป็นคนที่ลาออกจากมาตรา 33 แล้วมาสมัครในมาตรา 39 ขณะที่ผู้ประกันตน มาตรา 40 คือ ผู้มีอาชีพอิสระที่ไม่เคยเป็นผู้ประกันตน มาตรา 33 และมาตรา 39 มาก่อน
2. จำนวนเงินสมทบที่จ่ายต่อเดือน : ผู้ประกันตนแต่ละมาตราจะส่งเงินสมทบไม่เท่ากัน โดยมาตรา 33 จะส่งเงินสมทบ 5% ของรายได้ต่อเดือน (คิดจากฐานเงินเดือน 15,000 บาท) มาตรา 39 ส่งเงินสมทบเดือนละ 432 บาท ส่วนมาตรา 40 ขึ้นอยู่กับทางเลือกที่สมัคร
3. สิทธิประโยชน์ที่ได้รับ : 

      - ผู้ประกันตน มาตรา 33 ได้รับความคุ้มครอง 7 รายการ ครอบคลุมการรักษาพยาบาลเมื่อเจ็บป่วย และเงินชดเชยการว่างงาน

      - ผู้ประกันตน มาตรา 39 ได้รับความคุ้มครองเหมือนกับผู้ประกันตน มาตรา 39 ยกเว้นจะไม่ได้รับเงินชดเชยการว่างงาน

      - ผู้ประกันตน มาตรา 40 ได้รับความคุ้มครองตามแผนที่เลือก แต่จะไม่คุ้มครองค่ารักษาพยาบาลเมื่อเจ็บป่วย (ต้องใช้บัตรทองแทน) ยกเว้นกรณีเจ็บป่วยแล้วแพทย์ให้หยุดพักรักษาตัว จะได้รับเป็นเงินทดแทนรายวัน

      4. วิธีสมัครเป็นผู้ประกันตน

          มาตรา 33 ไม่ต้องสมัครเอง แต่นายจ้างจะดำเนินการให้ ส่วนมาตรา 39 และ 40 จะต้องสมัครเอง

          เมื่อทราบข้อมูลอย่างคร่าว ๆ แล้ว คราวนี้เราจะไปเจาะลึกสิทธิประกันสังคมแต่ละมาตราให้ชัดเจนยิ่งขึ้น

          ผู้ประกันตนตามมาตรา 33 คือ ลูกจ้างที่ทำงานให้กับนายจ้างในสถานประกอบการ อย่างพนักงานออฟฟิศ พนักงานบริษัทเอกชน ถือเป็นผู้ประกันตนภาคบังคับตามพระราชบัญญัติประกันสังคม ที่นายจ้างต้องขึ้นทะเบียนให้ลูกจ้าง โดยลูกจ้างต้องมีคุณสมบัติ ดังนี้

• มีอายุไม่ต่ำกว่า 15 ปีบริบูรณ์ และไม่เกิน 60 ปีบริบูรณ์ ในวันเข้าทำงาน
• สัญชาติไทย หรือเป็นคนต่างด้าวก็สามารถขึ้นทะเบียนประกันสังคม มาตรา 33 ได้
• กรณีเป็นคนต่างด้าว ต้องมีใบอนุญาตทำงาน มีบัตรประจำตัวที่กรมการปกครองออกให้ หรือมีใบสำคัญประจำตัวคนต่างด้าว

          นายจ้างและลูกจ้างต้องส่งเงินเข้ากองทุนประกันสังคมทุกเดือน โดยคำนวณจากค่าจ้างที่ลูกจ้างได้รับ ดังนี้

• ลูกจ้าง ส่งเงินสมทบ 5% ของค่าจ้าง คำนวณจากฐานค่าจ้างต่ำสุด 1,650 บาท และสูงสุดไม่เกิน 15,000 บาท ดังนั้น ลูกจ้างจะส่งเงินสมทบอยู่ระหว่าง 82.50-750 บาทต่อเดือน หากใครมีเงินเดือนเกิน 15,000 บาท ก็จะส่งเงินสมทบสูงสุดแค่ 750 บาท 
• นายจ้าง ส่งเงินสมทบ 5% เท่ากับลูกจ้าง
• รัฐบาล ร่วมจ่ายสมทบในอัตรา 2.75%

          สิทธิประกันสังคมของมาตรา 33 แบ่งเป็น 2 ส่วน คือ

1. กองทุนประกันสังคม ให้สิทธิประโยชน์ 7 กรณี ซึ่งต้องไม่เกิดจากการทำงาน
2. กองทุนเงินทดแทน ให้ความคุ้มครองเมื่อประสบเหตุอันเนื่องจากการทำงาน 4 กรณี  

          โดยจะได้รับสิทธิก็ต่อเมื่อจ่ายเงินสมทบตามเงื่อนไขที่กำหนดในแต่ละกรณี

• กรณีถูกเลิกจ้าง จะได้รับเงินชดเชย 50% ของค่าจ้าง ครั้งละไม่เกิน 180 วัน 
• กรณีลาออกเอง จะได้รับเงินทดแทนการขาดรายได้ในระหว่างการว่างงาน 30% ของค่าจ้าง ครั้งละไม่เกิน 90 วัน

          จะได้รับการช่วยเหลือเมื่อบาดเจ็บ สูญหาย หรือเสียชีวิต ที่มีสาเหตุมาจากการทำงาน ได้แก่

1. ค่ารักษาพยาบาล
2. ค่าทดแทน เช่น ค่าทดแทนเมื่อแพทย์สั่งให้หยุดงาน ค่าทดแทนเมื่อสูญเสียอวัยวะ ค่าทดแทนกรณีทุพพลภาพ ค่าทดแทนกรณีเสียชีวิต
3. ค่าฟื้นฟูสมรรถภาพในการทำงาน
4. ค่าทำศพ

          สำหรับเงื่อนไขต่าง ๆ ที่กองทุนเงินทดแทนได้กำหนดไว้ รวมทั้งวิธียื่นขอรับเงินทดแทน สามารถอ่านต่อได้ที่นี่

          ประกันสังคม มาตรา 39 คือ ผู้ที่เคยเป็นผู้ประกันตน มาตรา 33 และจ่ายเงินสมทบมาแล้วไม่น้อยกว่า 12 เดือน ก่อนจะลาออกจากงานประจำ แต่ยังต้องการคงสิทธิประโยชน์ต่าง ๆ ของประกันสังคมไว้ สามารถสมัครเป็นผู้ประกันตน มาตรา 39 ได้ภายใน 6 เดือน นับตั้งแต่ออกจากงาน

          นอกจากนี้ ผู้ที่จะสมัครประกันสังคม มาตรา 39 ต้องไม่เป็นผู้รับประโยชน์ทดแทนกรณีทุพพลภาพจากกองทุนประกันสังคม

          ผู้ประกันตน มาตรา 39 จะได้รับความคุ้มครอง 6 กรณี คือ

1. กรณีประสบอันตราย หรือเจ็บป่วย          

         สามารถรักษาพยาบาลได้ในสถานพยาบาลที่ลงทะเบียนไว้ รวมทั้งสามารถเบิกค่าทำฟันได้ปีละ 900 บาท นอกจากนี้หากเจ็บป่วยจนแพทย์สั่งให้หยุดงาน จะได้รับเงินทดแทนการขาดรายได้ 50% ของค่าจ้างรายวัน หรือวันละ 80 บาท ครั้งละไม่เกิน 90 วัน

2. กรณีทุพพลภาพ

          หากสูญเสียอวัยวะหรือสูญเสียสมรรถภาพของอวัยวะจนไม่สามารถทำงานได้ตามปกติ จะได้รับเงินทดแทนการขาดรายได้ ค่าฟื้นฟูสมรรถภาพ เงินสงเคราะห์กรณีเสียชีวิต และค่าทำศพ 50,000 บาท

3. กรณีเสียชีวิต

          จ่ายเงินสงเคราะห์กรณีเสียชีวิต เท่ากับค่าจ้างเฉลี่ย 2-6 เดือน (ขึ้นอยู่กับระยะเวลาที่ส่งเงินสมทบ) และค่าทำศพ 50,000 บาท ให้กับผู้จัดการศพ

4. กรณีคลอดบุตร

• ผู้ประกันตนหญิง เบิกค่าคลอดบุตรได้ 15,000 บาทต่อครั้ง รวมทั้งค่าตรวจ-รับฝากครรภ์ และเงินสงเคราะห์การหยุดงาน
• ผู้ประกันตนชายที่มีภรรยาคลอดบุตร เบิกค่าคลอดบุตรได้ 15,000 บาทต่อครั้ง 

5. กรณีสงเคราะห์บุตร

          ได้รับเงินสงเคราะห์บุตรเหมาจ่ายเดือนละ 800 บาท ต่อบุตร 1 คน โดยจ่ายให้บุตรที่มีอายุตั้งแต่แรกเกิดจนถึง 6 ปีบริบูรณ์ จำนวนคราวละไม่เกิน 3 คน

6. กรณีชราภาพ

          ผู้ประกันตน มาตรา 39 ที่จ่ายเงินสมทบครบถ้วน มีสิทธิได้รับเงินบำเหน็จประกันสังคม และเงินบำนาญประกันสังคม เมื่ออายุ 55 ปีบริบูรณ์ และความเป็นผู้ประกันตนสิ้นสุดลง 

• เงินบำเหน็จชราภาพ คือ การจ่ายเงินให้ก้อนเดียว สำหรับผู้ประกันตนที่จ่ายเงินสมทบไม่ครบ 180 เดือน
• เงินบำนาญชราภาพ คือ การจ่ายเงินเป็นรายเดือนตลอดชีวิต สำหรับคนที่จ่ายเงินสมทบไม่น้อยกว่า 180 เดือน หรือ 15 ปี (ไม่จำเป็นต้องติดต่อกัน)

          สำหรับเงื่อนไขและรายละเอียดทั้งหมดเกี่ยวกับประกันสังคม มาตรา 39 สามารถอ่านได้ที่บทความนี้

          ผู้สมัครประกันสังคม มาตรา 40 สามารถเลือกได้ 3 ทางเลือก ซึ่งจะจ่ายเงินสมทบไม่เท่ากัน ดังนี้

• ทางเลือกที่ 1 : ผู้ประกันตนจ่ายสมทบ 70 บาท รัฐจ่ายสมทบ 30 บาท รวมเป็นจ่ายสมทบ 100 บาท  
• ทางเลือกที่ 2 : ผู้ประกันตนจ่ายสมทบ 100 บาท รัฐจ่ายสมทบ 50 บาท รวมเป็นเงินสมทบ 150 บาท
• ทางเลือกที่ 3 : ผู้ประกันตนจ่ายสมทบ 300 บาท รัฐจ่ายสมทบ 150 บาท รวมเป็นเงินสมทบ 450 บาท

          สิทธิประกันสังคม มาตรา 40 ขึ้นอยู่กับแผนที่เลือกจ่ายเงินสมทบ สรุปคร่าว ๆ ได้ดังนี้

ทางเลือกที่ 1 ได้รับความคุ้มครอง 3 กรณี

1. เงินทดแทนการขาดรายได้เมื่อเจ็บป่วย 50-300 บาทต่อวัน (ขึ้นอยู่กับว่าเป็นผู้ป่วยในหรือผู้ป่วยนอก)
2. เงินทดแทนการขาดรายได้เมื่อทุพพลภาพ 500-1,000 บาทต่อเดือน เป็นเวลานาน 15 ปี (ขึ้นอยู่กับระยะเวลาที่จ่ายเงินสมทบ)
3. เงินค่าทำศพกรณีเสียชีวิต 25,000 บาท และหากจ่ายเงินสมทบมาครบ 60 เดือน ก่อนเสียชีวิต จะได้เพิ่มอีก 8,000 บาท

ทางเลือกที่ 2 ได้รับความคุ้มครอง 4 กรณี

1. เงินทดแทนการขาดรายได้เมื่อเจ็บป่วย 50-300 บาทต่อวัน (ขึ้นอยู่กับว่าเป็นผู้ป่วยในหรือผู้ป่วยนอก)
2. เงินทดแทนการขาดรายได้เมื่อทุพพลภาพ 500-1,000 บาทต่อเดือน เป็นเวลานาน 15 ปี (ขึ้นอยู่กับระยะเวลาที่จ่ายเงินสมทบ)
3. เงินค่าทำศพกรณีเสียชีวิต 25,000 บาท และหากจ่ายเงินสมทบมาครบ 60 เดือน ก่อนเสียชีวิต จะได้เพิ่มอีก 8,000 บาท
4. เงินบำเหน็จชราภาพ จะได้รับเมื่ออายุครบ 60 ปีบริบูรณ์ และลาออกจากการเป็นผู้ประกันตน โดยต้องจ่ายเงินสมทบมาแล้วไม่น้อยกว่า 180 เดือน ซึ่งเงินบำเหน็จจะคำนวณจากเงินที่รัฐบาลอุดหนุนเดือนละ 50 บาท นำมาคูณด้วยระยะเวลาที่ผู้ประกันตนส่งเงินสมทบเพื่อกรณีชราภาพ และบวกด้วยเงินผลกำไรที่สำนักงานประกันสังคมนำเงินส่วนนี้ไปลงทุน

ทางเลือกที่ 3 ได้รับความคุ้มครอง 5 กรณี

1. เงินทดแทนการขาดรายได้เมื่อเจ็บป่วย 200-300 บาทต่อวัน (ขึ้นอยู่กับว่าเป็นผู้ป่วยในหรือผู้ป่วยนอก)
2. เงินทดแทนการขาดรายได้เมื่อทุพพลภาพ 500-1,000 บาทต่อเดือน ตลอดชีวิต (ขึ้นอยู่กับระยะเวลาที่จ่ายเงินสมทบ)
3. เงินค่าทำศพกรณีเสียชีวิต 50,000 บาท  
4. เงินบำเหน็จชราภาพ จะได้รับเมื่ออายุครบ 60 ปีบริบูรณ์ และลาออกจากการเป็นผู้ประกันตน โดยคำนวณจากเงินสะสมกรณีชราภาพเดือนละ 150 บาท คูณจำนวนเดือนที่ส่งเงินสมทบ พร้อมดอกผลจากการนำเงินไปลงทุน และหากจ่ายเงินสมทบมาแล้วครบ 180 เดือน จะได้รับเงินก้อนอีก 10,000 บาท
5. เงินสงเคราะห์บุตร สำหรับบุตรแรกเกิดถึงอายุ 6 ปีบริบูรณ์ จะได้รับคนละ 200 บาทต่อเดือน (คราวละไม่เกิน 2 คน)

          สามารถสมัครได้ 4 ช่องทาง คือ

1. สำนักงานประกันสังคม 
2. เว็บไซต์ www.sso.go.th
3. แอปพลิเคชัน SSO+
4. หน่วยบริการรับสมัครผู้ประกันตนตามมาตรา 40 เช่น ร้านเซเว่นอีเลฟเว่น เคาน์เตอร์ห้างบิ๊กซี เคาน์เตอร์ ธ.ก.ส. โดยยื่นบัตรประชาชนให้พนักงานทำการสมัครให้ได้เลย

1. เช็กสิทธิประกันสังคมผ่านเว็บไซต์ www.sso.go.th/
2. เช็กสิทธิประกันสังคมผ่านแอปพลิเคชัน SSO+ ของสำนักงานประกันสังคม 
3. เช็กสิทธิประกันสังคมผ่าน LINE โดยค้นหา @ssothai เพื่อเพิ่มเพื่อน

          ดูขั้นตอนการใช้งานเพื่อเช็กสิทธิประกันสังคม ทั้ง 3 วิธี ได้ที่บทความนี้

          ประกันสังคมว่างงานให้สิทธิกับผู้ประกันตน มาตรา 33 เท่านั้น ส่วนผู้ประกันตน มาตรา 39 และมาตรา 40 จะไม่ได้รับความคุ้มครองกรณีว่างงาน

          ทั้งนี้ ผู้ประกันตน มาตรา 33 ที่ว่างงาน จะต้องจ่ายเงินสมทบมาแล้วไม่น้อยกว่า 6 เดือน ภายในระยะเวลา 15 เดือน ก่อนการว่างงาน และถูกเลิกจ้าง หรือลาออก หรือสิ้นสุดสัญญาจ้างตามกำหนดระยะเวลา โดยไม่มีความผิดตามกฎหมาย จึงจะสามารถยื่นขอรับเงินว่างงานได้

          ศึกษาเงื่อนไขและขั้นตอนการลงทะเบียนว่างงานประกันสังคม ได้ที่บทความนี้

• สามารถย้ายโรงพยาบาลประกันสังคมได้ปีละ 1 ครั้ง คือตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม - 31 มีนาคม ของทุกปี
• ยกเว้นว่าในระหว่างปี เราย้ายบ้าน ย้ายที่ทำงาน ไม่สะดวกไปรับบริการสถานพยาบาลเดิม จะสามารถขอเปลี่ยนโรงพยาบาลนอกช่วงเวลาที่กำหนดให้เปลี่ยนระหว่างปีได้ โดยต้องยื่นเรื่องภายใน 30 วัน นับแต่วันที่ย้ายที่พักอาศัยหรือย้ายสถานที่ทำงานประจำ

          ดูขั้นตอนการเปลี่ยนโรงพยาบาลประกันสังคมทางออนไลน์ ได้ที่บทความนี้

          มักจะเกิดขึ้นในกรณีที่เราลาออกจากงานประจำมาแล้ว จึงไม่ได้ส่งเงินสมทบต่อ ดังนั้นเราจะยังสามารถใช้สิทธิประกันสังคมต่อได้นาน 6 เดือน แต่ถ้าพ้น 6 เดือนหลังออกจากงานแล้วยังไม่ได้ทำงานที่ใหม่ หรือสมัครประกันสังคม มาตรา 39 ก็จะไม่สามารถใช้สิทธิประกันสังคมได้อีก

          ยกเว้นว่าเมื่อเวลาผ่านไป ได้กลับเข้าไปเป็นพนักงานประจำอีกครั้ง นายจ้างจึงจะลงทะเบียนประกันสังคม มาตรา 33 และได้รับความคุ้มครองตามมาตรา 33

          สำหรับใครมีข้อสงสัย ต้องการสอบถามข้อมูล หรือต้องการศึกษารายละเอียดเงื่อนไขต่าง ๆ เกี่ยวกับการใช้สิทธิประกันสังคม สามารถติดต่อได้ที่ช่องทางดังนี้

• Call Center สำนักงานประกันสังคม โทร. 1506
• เว็บไซต์สำนักงานประกันสังคม www.sso.go.th 
• แอปพลิเคชัน SSO+ ของสำนักงานประกันสังคม 
• LINE Official โดยค้นหา @ssothai เพื่อเพิ่มเพื่อน
• สำนักงานประกันสังคมพื้นที่ โดยหากเป็นพื้นที่กรุงเทพมหานคร สามารถตรวจสอบที่อยู่และเบอร์โทรศัพท์ได้ ที่นี่

• ประกันสังคม มาตรา 33 กับสิทธิประโยชน์ที่มนุษย์เงินเดือน-ลูกจ้างจำเป็นต้องรู้ !
• ประกันสังคม มาตรา 39 คืออะไร สิทธิประกันสังคม มีอะไรบ้าง 
• ประกันสังคม มาตรา 40 จ่ายเบี้ยเท่าไร ได้สิทธิประโยชน์อะไรบ้าง
• 3 วิธีเช็กเงินชราภาพประกันสังคม มาตรา 33 และ 39 รู้ไหมเรามีเงินสะสมอยู่เท่าไร ?
• ขอคืนเงินประกันสังคม บำเหน็จ บำนาญชราภาพ ก่อนอายุ 55 ปี ได้ไหม ถ้าตกงาน หรือลาออก ?
• วิธีขอคืนเงินสมทบประกันสังคมที่ส่งเกิน รีบยื่นเรื่องภายใน 1 ปี