เงินเฟ้อ คืออะไร ? ส่งผลกระทบอย่างไรกับ "เรา"

          เงินเฟ้อ คืออะไร อธิบายง่าย ๆ แบบที่ทุกคนเข้าใจได้ ! คนทั่วไปอย่างเราได้รับผลกระทบอย่างไรบ้าง สรุปแล้วเงินเฟ้อดีหรือไม่ดีต่อเศรษฐกิจ มาลองทำความเข้าใจกัน 

          อัตราเงินเฟ้อ (Inflation) เป็นดัชนีชี้วัดราคาสินค้าและบริการในประเทศที่เพิ่มสูงขึ้น ถ้าแบบเข้าใจง่าย ๆ เงินเฟ้อ คือ การที่สินค้ามีราคาแพงขึ้นเรื่อย ๆ นั่นเอง 

          ตรงกันข้าม หากราคาสินค้าถูกลงเมื่อเทียบจากในอดีต เราก็จะเรียกสิ่งนี้ว่า "เงินฝืด" นั่นเอง สรุปคือ 

          ถ้าราคาสินค้าแพงขึ้น = เงินเฟ้อ

ภาพจาก เฟซบุ๊ก ธนาคารแห่งประเทศไทย - Bank of Thailand

          2. อัตราเงินเฟ้อพื้นฐาน เป็นการคิดอัตราเงินเฟ้อจากราคาสินค้าและบริการ โดยที่ไม่รวมสินค้าประเภทอาหารสด (เนื้อสัตว์ ไข่ ข้าว ผัก ผลไม้ ผลิตภัณฑ์นม) และพลังงาน (น้ำมัน ไฟฟ้า ก๊าซหุงต้ม) เนื่องจากเป็นสินค้าที่มีราคาผันผวนสูง จึงสามารถสะท้อนเงินเฟ้อที่เกิดจากความต้องการ (Demand) ของคนได้มากขึ้น

ภาพจาก เฟซบุ๊ก ธนาคารแห่งประเทศไทย - Bank of Thailand

          สาเหตุนี้จะเกิดจากฝั่งผู้บริโภคอย่างเรา ๆ ที่ต้องการสินค้ามากกว่าที่ตลาดมีขาย จนทำให้สินค้าไม่เพียงพอ ผลิตไม่ทัน ดังนั้นคนขายจึงถือโอกาสนี้ปรับขึ้นราคาสินค้า เพื่อให้สมดุลกับความต้องการ และแม้ว่าราคาสินค้าจะแพงขึ้น แต่คนก็ยังต้องการซื้ออยู่ดี เหตุการณ์แบบนี้มักจะเกิดขึ้นเมื่อคนในประเทศรวยขึ้น มีรายได้มากขึ้น เป็นต้น   

          2. ต้นทุนการผลิตสินค้าสูงขึ้น (Cost-Push Inflation) 

          อีกหนึ่งสาเหตุของการเกิดเงินเฟ้อ คือมาจากฝั่งผู้ผลิต ในกรณีที่ต้นทุนสูงขึ้น เช่น มีการขึ้นค่าแรง วัตถุดิบแพงขึ้น น้ำมันขึ้นราคา ทำให้ค่าขนส่งแพงขึ้น โดนเก็บภาษีสูงขึ้น ฯลฯ เมื่อเป็นแบบนี้ผู้ผลิตจึงจำเป็นต้องปรับราคาสินค้าเพิ่มขึ้นตาม เป็นเหตุให้เกิดภาวะเงินเฟ้อตามมา

ข้อดี-ข้อเสียของเงินเฟ้อ

          ถ้าดูเผิน ๆ เหมือนกับว่าเงินเฟ้อจะไม่ดีต่อระบบเศรษฐกิจใช่ไหม แต่ที่จริงแล้วหากสามารถควบคุมอัตราเงินเฟ้อให้อยู่ในระดับที่เหมาะสมก็จะส่งผลดีต่อเศรษฐกิจและคนในประเทศได้เหมือนกัน เพราะเหมือนเป็นการช่วยสร้างแรงจูงใจให้ผู้ผลิตอยากขยายการลงทุนและจ้างงานเพิ่มขึ้น ซึ่งเป็นส่วนสำคัญที่ช่วยให้เศรษฐกิจในประเทศขยายตัวได้ดี
          • ค่าครองชีพสูงขึ้น 

          เมื่อของราคาแพงขึ้น เราก็ต้องใช้เงินจำนวนมากขึ้นเพื่อซื้อสินค้า แน่นอนว่าอาจทำให้รายได้ที่เรามีอยู่ไม่เพียงพอกับการยังชีพ

          • มูลค่าของเงินลดลง 

          เงินเฟ้อส่งผลให้ค่าของเงินลดลง หรือมีเงินเท่าเดิม แต่ซื้อสินค้าได้น้อยลง เพราะฉะนั้นใครที่ถือเงินสดไว้เฉย ๆ โดยไม่ได้นำไปลงทุนหรือทำให้มูลค่าเพิ่มขึ้น เมื่อเวลาผ่านไปเงินจำนวนนั้นก็จะด้อยค่าลงเรื่อย ๆ 

          • อัตราดอกเบี้ยที่แท้จริงลดลง 

          คนส่วนใหญ่มักฝากเงินไว้กับธนาคารเพื่อรับดอกเบี้ยเงินฝาก แต่แน่นอนว่าหากเกิดเงินเฟ้อจะส่งผลให้มูลค่าอัตราดอกเบี้ยแท้จริงที่เราได้รับน้อยลงไปด้วย เช่น อัตราดอกเบี้ยเงินฝากอยู่ที่ 1.5% ต่อปี หากอัตราเงินเฟ้ออยู่ที่ปีละ 1% แสดงว่าอัตราดอกเบี้ยที่แท้จริงจะเหลือเพียง 0.5% เท่านั้น และลองคิดดูหากเงินเฟ้อในแต่ละปีสูงกว่าอัตราดอกเบี้ยล่ะ แบบนี้หมายความว่ามูลค่าเงินที่เราฝากกับธนาคารจะค่อย ๆ ลดลงทุกปีเลยนะ 

          • ภาคธุรกิจร้านค้าขายของได้น้อยลง 

          เป็นเรื่องปกติเมื่อของราคาแพงเกินไป ผู้บริโภคอย่างเราซื้อไม่ไหว ยอดขายก็จะลดลง รวมถึงธุรกิจที่เกี่ยวกับการส่งออกก็จะแข่งขันได้ยากขึ้น เพราะราคาสินค้าของเราสูงกว่าประเทศอื่น ดังนั้นเพื่อความอยู่รอดของธุรกิจ ผู้ประกอบการบางรายอาจต้องหาทางลดต้นทุน ด้วยการชะลอการผลิต หรือย้ายฐานการผลิต และอาจนำมาสู่การเลิกจ้างพนักงานก็เป็นได้ 

          • เศรษฐกิจซบเซา 

           ยิ่งหากรัฐบาลไม่สามารถจัดการปัญหาได้อย่างรอบคอบและดีพอ ผลกระทบต่าง ๆ ยิ่งจะวนเป็นลูกโซ่ และเสี่ยงที่ปัญหาจะรุนแรงจนอาจกลายเป็นภาวะเงินเฟ้อขั้นรุนแรง (Hyperinflation) ได้เลย
 
          เงินเฟ้อขั้นรุนแรง หรือ Hyperinflation เป็นภาวะที่ราคาสินค้าแพงขึ้นต่อเนื่องแบบรวดเร็ว หรือมากกว่า 50% ภายใน 1 เดือน ส่งผลให้เงินด้อยค่าจนไม่มีใครต้องการ

วิธีแก้ปัญหาเงินเฟ้อ

          อย่างที่บอกคือ เงินเฟ้อจะส่งผลดีต่อเศรษฐกิจเมื่ออยู่ในระดับที่เหมาะสม ซึ่งปัจจุบัน ธปท. กำหนดเป้าหมายเงินเฟ้อของประเทศอยู่ที่ปีละ 1-3% โดยเครื่องมือทางการเงินที่สำคัญของ ธปท. สำหรับการควบคุมอัตราเงินเฟ้อนั่นคือ "อัตราดอกเบี้ยนโยบาย" ซึ่งสามารถทำได้ดังนี้

          หากต้องการให้เงินเฟ้อลดลง ธปท. จะตัดสินใจประกาศขึ้นอัตราดอกเบี้ยนโยบาย เพื่อให้ต้นทุนการกู้ยืมเงินและผลตอบแทนการลงทุนในสินทรัพย์ต่าง ๆ เพิ่มขึ้น เช่น จะทำให้ธนาคารปรับขึ้นดอกเบี้ยเงินฝาก ดึงดูดให้ประชาชนลดการใช้จ่าย นำเงินมาเก็บไว้กับตัวเองหรือธนาคารมากขึ้น ขณะที่ผู้ประกอบการและภาคเอกชนจะชะลอการลงทุนไว้ก่อน เพราะอัตราดอกเบี้ยที่เพิ่มขึ้นทำให้ต้นทุนสูงขึ้น 
 
          >>> อัตราดอกเบี้ยนโยบาย คืออะไร ? ขึ้นดอกเบี้ยแล้ว ส่งผลอะไรกับเราบ้าง
 
          หากต้องการให้เงินเฟ้อเพิ่มขึ้น ธปท. จะตัดสินใจประกาศลดอัตราดอกเบี้ยนโยบาย ทำให้ธนาคารปรับลดดอกเบี้ยเงินฝากและดอกเบี้ยกู้ยืมตามไปด้วย เพื่อส่งเสริมให้ภาคเอกชนกู้ยืมเงินมาลงทุนมากขึ้น ขณะที่ประชาชนเมื่อเห็นว่าการฝากเงินกับธนาคารได้ดอกเบี้ยน้อยลง ผลตอบแทนไม่คุ้ม จึงนำเงินออกมาลงทุนในสินทรัพย์อื่นแทน เป็นการกระตุ้นกำลังซื้อในประเทศให้มีเม็ดเงินหมุนเวียนในระบบ
 

          >>> ลดดอกเบี้ยนโยบาย มีผลอย่างไร จะกระทบกับเงินของเราไหม ?

          นอกจากนี้ในฝั่งของรัฐบาลก็จะมีนโยบายทางเศรษฐกิจต่าง ๆ ที่สามารถกำหนดทิศทางของอัตราเงินเฟ้อได้เช่นกัน อาทิ การขึ้นภาษี การกำหนดค่าแรงขั้นต่ำ การกำหนดราคาน้ำมัน-สินค้าทางการเกษตร เป็นต้น 

วิธีเอาชนะเงินเฟ้อ ทำอย่างไร

          อย่างที่รู้กันว่าความน่ากลัวของเงินเฟ้อ คือทำให้มูลค่าของเงินที่เรามีลดลง จะซื้ออะไรก็ต้องใช้เงินมากขึ้นกว่าเดิม เพราะฉะนั้นการเก็บเงินไว้เฉย ๆ คงไม่ใช่ทางเลือกที่ดีนัก แต่ควรหาวิธีเพิ่มมูลค่าของเงินให้สามารถเอาชนะเงินเฟ้อได้ ด้วยการนำไปลงทุนในแหล่งที่ให้ผลตอบแทนสูงกว่าเงินเฟ้อ เช่น

          การเลือกนำเงินออมเก็บไว้กับบัญชีเงินฝากประจำ เป็นทางเลือกที่ดีกว่าฝากไว้เฉย ๆ ในบัญชีออมทรัพย์ เพราะได้ดอกเบี้ยสูงกว่า แถมมีรูปแบบบัญชีเงินฝากปลอดภาษีให้เลือกด้วย โดยต้องฝากเงินเข้าธนาคารทุกเดือนเป็นจำนวนเท่า ๆ กัน มีทั้งแบบ 12 เดือน 24 เดือน หรือ 36 เดือน จึงเป็นอีกแนวทางง่าย ๆ ที่ช่วยสร้างผลตอบแทนของเงินเก็บให้มากขึ้น
          เป็นการลงทุนที่มีความเสี่ยงต่ำ เงินต้นไม่หาย และให้ผลตอบแทนดีกว่าฝากเงินกับธนาคาร เนื่องจากเป็นหน่วยลงทุนตราสารหนี้ของกระทรวงการคลัง โดยได้ผลตอบแทนเป็นอัตราดอกเบี้ยตามสัญญาที่กำหนด ยิ่งซื้อระยะเวลานานก็ยิ่งได้ดอกเบี้ยสูงตาม อย่างไรก็ดี พันธบัตรรัฐบาล เหมาะกับคนที่มีเงินเย็นเก็บไว้โดยไม่ได้ใช้ เพราะหากจำเป็นต้องใช้เงินฉุกเฉิน ไถ่ถอนก่อนกำหนด ก็จะได้รับดอกเบี้ยน้อยลง หรือมีโอกาสขาดทุนได้เลย

          การเลือกลงทุนในหุ้น หรือกองทุนรวม แน่นอนว่ามาพร้อมกับความเสี่ยงที่สูง แต่ถ้าเราศึกษาหาความรู้ให้ดีทุกครั้งก่อนลงทุน ก็จะช่วยลดความเสี่ยงและสร้างผลตอบแทนในระดับสูงได้เช่นกัน นอกจากนี้เรายังสามารถเลือกออมหุ้น-กองทุนแบบ DCA (Dollar Cost Average) ด้วยการทยอยซื้อเป็นงวด ๆ ในจํานวนเงินที่เท่า ๆ กัน แบบไม่ต้องสนใจราคา เพื่อสร้างวินัยการลงทุน และมีโอกาสได้รับผลตอบแทนที่ดีในระยะยาว


          เห็นไหมว่าเรื่องของเงินเฟ้อที่หลายคนอาจจะมองว่าไม่สำคัญและดูไกลตัว ที่จริงแล้วกลับอยู่รอบ ๆ ตัวเราทุกคนจนนึกไม่ถึงเลยล่ะ 

* หมายเหตุ : อัปเดตข้อมูลล่าสุดวันที่ 7 มิถุนายน 2565