เจาะชีวิต แจ็ค หม่า จากครูสอนอังกฤษ สู่เจ้าของ Alibaba มหาเศรษฐีระดับโลก

          เรียนรู้ชีวิต "แจ็ค หม่า" ในหลากหลายแง่มุม ตั้งแต่วัยเด็ก สู่จุดเริ่มต้นในการทำธุรกิจ จนกลายเป็นมหาเศรษฐีระดับโลก เจ้าของอาลีบาบา ก่อนจะประกาศอำลาตำแหน่งประธานบริหารในวันครบรอบคล้ายวันเกิด 55 ปี กว่าที่จะประสบความสำเร็จขนาดนี้ เขาผ่านอะไรมาบ้าง  

การเริ่มต้นการทำธุรกิจของ แจ็ค หม่า

          เมื่อ แจ็ค หม่า กลับมาที่ประเทศจีน เขาจึงตัดสินใจลองทำธุรกิจเป็นครั้งแรก ด้วยการรวบรวมเงินจากกลุ่มเพื่อนมาได้ราว 6 แสนบาท ลงทุนร่วมกันเปิดเว็บไซต์ที่ชื่อว่า "China Yellow Pages" ขึ้นในเดือนเมษายน 2538 ที่มีคอนเซ็ปต์เป็นสมุดหน้าเหลืองออนไลน์ โดยการรวบรวมรายชื่อบริษัทและสินค้าต่าง ๆ ในจีน มาไว้ในเว็บไซต์

          การมาของ China Yellow Pages ได้รับผลตอบรับค่อนข้างดีในจีน เพราะเริ่มได้เพียง 3 ปี บริษัทก็ทำเงินได้กว่า 24 ล้านบาท โดยมีรัฐบาลเข้ามาเป็นหุ้นส่วนด้วย นับว่าเป็นจุดที่ทำให้หลายคนเริ่มมองเห็นแววการเป็นนักธุรกิจของเขาเลยก็ว่าได้ แต่สุดท้าย แจ็ค หม่า ก็ตัดสินใจเดินออกมาจากบริษัทที่เขาเป็นผู้ก่อตั้ง ด้วยการขายหุ้นทั้งหมดให้รัฐบาลจีน

          ทั้งนี้ มีหลายคนมองว่าเหตุผลที่ แจ็ค หม่า เลือกจะออกมาจาก China Yellow Pages ทั้งที่ธุรกิจกำลังไปได้สวย เนื่องมาจากแนวคิดที่ไม่ตรงกันกับรัฐบาล โดยเขาต้องการที่จะให้จีนทำการค้าร่วมกับประเทศอื่น ๆ ซึ่งขัดกับความคิดของรัฐบาลในเวลานั้น แต่ไม่ว่าจุดจบของเขากับ China Yellow Pages จะมาจากสาเหตุอะไร มันก็ได้กลายเป็นจุดเริ่มต้นของ "อาลีบาบา"

อาลีบาบา ธุรกิจที่เป็นจุดเปลี่ยนชีวิต แจ็ค หม่า

          ในปี 2542 แจ็ค หม่า ตัดสินใจใช้เงินทุน 2 ล้านบาท ก่อตั้งบริษัทอีคอมเมิร์ซที่ชื่อว่า "อาลีบาบา" (Alibaba) โดยนำชื่อมาจากนิทานเรื่องหนึ่ง เพื่อหวังให้เป็นเว็บไซต์ศูนย์กลางระหว่างผู้ผลิตและส่งออกสินค้าในจีนกับบริษัทต่าง ๆ ทั่วโลก ซึ่งช่วงเริ่มต้นของอาลีบาบา อาจไม่ได้สวยงามเหมือน China Yellow Pages นัก เพราะเต็มไปด้วยอุปสรรคต่าง ๆ โดยเฉพาะเรื่องของเงินทุน เพราะไม่ว่าจะเป็นธนาคารหรือเหล่านักลงทุน ต่างพากันมองว่า ธุรกิจนี้คงประสบความสำเร็จได้ยาก เพราะไม่มีใครเชื่อว่าอีคอมเมิร์ซในจีนจะเกิดขึ้นได้จริง 
 
          แต่ด้วยความพยายามของ แจ็ค หม่า ทำให้ในปี 2543 อาลีบาบา ก็ได้รับเงินทุนจากต่างประเทศจำนวน 700 ล้านบาท จนเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญให้ธุรกิจเติบโตอย่างมาก เนื่องจากบริษัทได้นำเงินก้อนนี้ ไปพัฒนาแพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซที่มีประสิทธิภาพขึ้นมา โดยเน้นไปที่ลูกค้ากลุ่มธุรกิจขนาดกลางและขนาดย่อม (SMEs) จนประสบความสำเร็จ และได้รับความนิยมเป็นอย่างมาก

          ในขณะที่ อาลีบาบา เติบโตในตลาด B2B อย่างต่อเนื่อง อีกด้านหนึ่ง เว็บไซต์ที่ให้บริการแบบ B2C อย่าง "eBay" จากสหรัฐฯ ก็กำลังเข้ามารุกตลาดจีนเป็นอย่างมากเช่นกัน ทำให้ในปี 2546 เขาตัดสินใจเปิดตัว "Taobao.com" เว็บไซต์ขายของออนไลน์สัญชาติจีน ขึ้นมาแข่ง

          แจ็ค หม่า เคยเปรียบไว้ว่า "eBay เป็นเหมือนฉลามในมหาสมุทร แต่ Taobao เป็นจระเข้แห่งแม่น้ำแยงซี ดังนั้นเราจึงได้เปรียบอยู่แล้ว ถ้าสู้ในบ้านของตัวเอง" และก็เป็นอย่างนั้นจริง ๆ เพราะแม้ในช่วงแรก ธุรกิจของ Taobao จะดำเนินไปอย่างราบเรียบ ไม่มีกำไร แต่หลังจากนั้นเพียง 3 ปี Taobao ก็พลิกโผขึ้นมาครองส่วนแบ่งตลาดเกินกว่า 60 เปอร์เซ็นต์ ทำให้ eBay ที่เคยมีสัดส่วนผู้ใช้บริการมากถึง 70-80% ตัดสินใจยกธงขาวออกจากจีนในที่สุด เพราะไม่สามารถขยายฐานลูกค้าสู้ Taobao ได้ ซึ่งกลายเป็นผลงานชิ้นโบแดงที่ทำให้ชื่อของ แจ็ค หม่า เริ่มเป็นที่รู้จักไปทั่วโลก

          ปัจจุบันอาลีบาบา ได้ขยายธุรกิจไปมากมาย ไม่เพียงแต่ Taobao เท่านั้น เพราะยังมีระบบชำระเงินออนไลน์อย่าง AliPay ที่มีผู้ใช้กว่า 1 พันล้านบัญชี รวมถึง Tmall.com เว็บไซต์ช้อปปิ้งออนไลน์ที่จับกลุ่มลูกค้าชั้นกลาง ธุรกิจ Social Network อย่าง Weibo และ Youku Tudou ซึ่งเปรียบเสมือน Twitter และ Youtube ในจีน และธุรกิจอื่น ๆ อีกมากมายนับไม่ถ้วน ทั้งให้บริการคลาวด์, โลจิสติกส์, สโมสรฟุตบอลกว่างโจว เอเวอร์แกรนด์ และสื่อสิ่งพิมพ์เซาท์ไชน่า มอร์นิ่ง โพสต์ ของฮ่องกง

          หรือแม้แต่เว็บไซต์ขายของออนไลน์ชื่อดังอย่าง Lazada ก็โดนอาลีบาบาของเขาซื้อไปด้วยมูลค่ากว่า 3.5 หมื่นล้านบาท ทำให้ แจ็ค หม่า เป็นเจ้าของ Lazada ในทุกประเทศที่เปิดดำเนินการอยู่ ทั้งอินโดนีเซีย, มาเลเซีย, ฟิลิปปินส์, สิงคโปร์, เวียดนาม และไทย เรียกได้ว่าวันนี้เขาทำให้อาลีบาบาโตอย่างมหาศาล เมื่อเทียบกับจุดเริ่มต้นที่ใช้เงินทุนเพียง 2 ล้านบาท

แจ็ค หม่า ซื้อหุ้นจาก KFC

          อย่างที่บอกไปว่า แจ็ค หม่า มีประสบการณ์การถูกปฏิเสธครั้งแล้วครั้งเล่า และหนึ่งในงานที่เขาน่าจะจดจำได้ดีที่สุด คงหนีไม่พ้นการสัมภาษณ์งานในร้าน KFC ที่มีผู้สมัคร 24 คน และมีเขาเพียงคนเดียวที่ถูกปฏิเสธ

          "ผมเดินหางานในตอนนั้น รวมถึงสมัครทำงานกับ KFC ด้วย มีผู้สมัครทั้งหมด 24 คน แต่กลับกลายเป็นว่าทุกคนผ่านหมด มีผมคนเดียวที่ถูกปฏิเสธรับเข้าทำงาน" แจ็ค หม่า เผยความในใจ

          แต่ใครจะคิดว่าตอนนี้เขาจะกลายเป็นเจ้าของ KFC ในประเทศจีนไปซะแล้ว ด้วยการทุ่มเงิน 1.5 หมื่นล้านบาท ซื้อกิจการ Yum Brands บริษัทแม่ของ KFC และ Pizza Hut สาขาในจีน จนหลายคนต่างแซวกันว่านี่เป็นการล้างแค้นของแจ็ค หม่า แน่ ๆ เลย

         - แจ็ค หม่า ซื้อกิจการ KFC จีนเรียบร้อย หลังสมัยหนุ่ม KFC ไม่รับเข้าทำงาน

ขึ้นแท่นมหาเศรษฐีระดับโลก

          ชื่อเสียงของ แจ็ค หม่า เริ่มโด่งดังไปทั่วโลก หลังจากที่เขาได้นำอาลีบาบา หรือในชื่อหุ้น BABA เข้าจดทะเบียนในตลาดหุ้น New York City ในเดือนกันยายน 2557 เพราะกลายเป็นการระดมทุนที่มีมูลค่ามากที่สุดในโลกในขณะนั้น ด้วยมูลค่ากว่า 7.8 แสนล้านบาท ทำให้ในปีเดียวกันนั้นเอง แจ็ค หม่า ขึ้นแท่นคนที่รวยที่สุดในจีนได้สำเร็จ ด้วยทรัพย์สินรวมกว่า 6 แสนล้านบาท

          จนกระทั่งในปี 2559 แจ็ค หม่า ก็มีทรัพย์สินเพิ่มไปแตะระดับ 1 ล้านล้านบาทได้สำเร็จ จนกลายเป็นคนที่รวยที่สุดของเอเชียในตอนนั้น และจากการจัดอันดับบุคคลที่รวยที่สุดในโลกของ Forbes ล่าสุดในปี 2562 แจ็ค หม่า ได้ติดอันดับที่ 21 ของโลก ด้วยมูลค่าทรัพย์สินที่มากถึง 38,000 กว่าล้านดอลลาร์สหรัฐ หรือราว ๆ 1.2 ล้านล้านบาท ต้องบอกเลยว่าชายคนนี้รวยขึ้นทุก ๆ ปีจริง ๆ

การลงทุนในไทยของ แจ็ค หม่า

          ธุรกิจของ แจ็ค หม่า ไม่ได้ยิ่งใหญ่เฉพาะในแผ่นดินจีนเท่านั้น แต่ได้ขยายการลงทุนไปทั่วโลก รวมถึงประเทศไทยด้วย ที่ทางกลุ่มอาลีบาบา ก็ได้เข้ามาลงทุนในหลากหลายธุรกิจ ทั้งกับภาครัฐและเอกชน  

          สำหรับธุรกิจเด่น ๆ ของกลุ่มอาลีบาบา ที่เข้ามาลงทุนกับเอกชนไทย ก็อย่างเช่น บริการนำเข้า-ส่งออกสินค้าให้กับตัวแทนจำหน่ายในไทยและจีน, ระบบชำระเงิน Alipay ให้บริการร่วมกับสถาบันการเงินไทยหลายแห่ง, เปิดบริการ Alibaba Cloud, แพลตฟอร์มด้านการท่องเที่ยว ฟลิกกี้ (Fliggy) และร่วมกับมหาวิทยาลัยหอการค้า ให้ความรู้ด้านอีคอมเมิร์ซ

          - เปิดอาณาจักร "แจ็ค หม่า" กับ 5 ธุรกิจ Alibaba ในไทย

          และล่าสุดที่เรียกเสียงฮือฮาอย่างมากเมื่อ แจ็ค หม่า เดินทางมาที่ประเทศไทย พร้อมจับมือกับรัฐบาลไทย ลงทุนในพื้นที่ระเบียงเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก (EEC) โดยมีโครงการสำคัญที่หลายฝ่ายจับตามอง ก็คือการลงทุนพัฒนาศูนย์ Smart Digital Hub ที่มูลค่าเงินลงทุนสูงถึง 11,000 ล้านบาท ทำให้หลายฝ่ายเชื่อว่าน่าจะเป็นการจุดกระแสธุรกิจอีคอมเมิร์ซในไทยให้เติบโตได้อีกมากเลยทีเดียว

แจ็ค หม่า เศรษฐีใจบุญ ยิ่งให้ยิ่งรวย

          ไม่เพียงแค่ความสามารถในการสร้างธุรกิจให้ใหญ่โตเท่านั้น แต่ แจ็ค หม่า ยังเป็นที่ยอมรับในเรื่องของการแบ่งปันเพื่อสังคม โดยเขาเคยได้รับการจัดอันดับเป็นบุคคลที่ใจบุญที่สุดของจีน ประจำปี 2558 จากการที่เขาบริจาคหุ้นอาลีบาบา 2% หรือคิดเป็นมูลค่ากว่า 1 แสนล้านบาท ก่อตั้งกองทุนและมูลนิธิที่มีเป้าหมายแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อม ส่งเสริมการศึกษา และสุขภาพประชาชนจีน ฮ่องกง และประเทศอื่น ๆ ทั่วโลกให้ดีขึ้น

          นอกจากนี้ ในทุก ๆ ปี แจ็ค หม่า จะนำกำไร 0.3% ของอาลีบาบา บริจาคเพื่อช่วยเหลือสิ่งแวดล้อม และเขายังช่วยเหลือการกุศลด้านอื่น ๆ อย่างต่อเนื่อง ทั้งการสนับสนุนทุนการศึกษาแก่เด็กรุ่นใหม่ ช่วยพัฒนาระบบการศึกษาในพื้นที่ชนบทของจีน รวมถึงบริจาคเงินให้มหาวิทยาลัยและโรงพยาบาลในบ้านเกิด


รางวัลแห่งความสำเร็จ

          ความสามารถของ แจ็ค หม่า เป็นที่ยอมรับไปทั่วโลก การันตีได้จากการคว้ารางวัลมากมายทั้งในประเทศจีนและระดับโลก และเมื่อมีการจัดอันดับบุคคลที่รวยที่สุดในโลก เราก็มักจะเห็นชื่อของ แจ็ค หม่า ติดทำเนียบอยู่เสมอ โดยในปี 2552 แจ็ค หม่า ก็ได้รับการยอมรับจากนิตยสาร Forbes China ให้เป็นนักธุรกิจจีนที่ได้รับความเชื่อถือสูงสุด 10 อันดับแรก

          ใครจะไปคิดว่า จากเด็กธรรมดาคนหนึ่งที่เริ่มจากศูนย์ เรียนก็ไม่เก่ง สมัครงานที่ไหนก็มักเจอแต่คำปฏิเสธ แต่ด้วยความพยายามที่ไม่เคยย่อท้อต่ออุปสรรค การมีครอบครัวที่ดีคอยหนุนหลัง ภรรยาที่เป็นส่วนสำคัญในการผลักดันเขาตั้งแต่วันที่ไม่มีอะไร จนประสบความสำเร็จ เป็นต้นแบบการใช้ชีวิตให้กับคนทั่วโลกได้อย่างทุกวันนี้


***หมายเหตุ : อัปเดตข้อมูลล่าสุดวันที่ 10 กันยายน 2562