บัตรสวัสดิการแห่งรัฐ 2565 คิดรายได้เฉลี่ยครอบครัวอย่างไร เช็กเงื่อนไขแบบไหนลงทะเบียนได้
ในที่สุด ครม. ก็ไฟเขียวให้เปิดลงทะเบียนบัตรสวัสดิการแห่งรัฐ หรือ บัตรคนจน รอบใหม่ ประจำปี 2565 เพื่อลดภาระค่าครองชีพให้ผู้มีรายได้น้อย โดยคาดว่าจะมีผู้ผ่านเกณฑ์ได้รับสิทธิบัตรคนจนรอบนี้ประมาณ 17 ล้านคน
อย่างไรก็ตาม เงื่อนไขของผู้มีสิทธิลงทะเบียนบัตรสวัสดิการแห่งรัฐ 2565 แตกต่างไปจากปี 2558 มากพอสมควร เพราะเพิ่มเกณฑ์รายได้ครัวเรือน การถือครองทรัพย์สินต่าง ๆ เข้ามาเป็นตัวคัดกรองด้วย ส่วนจะต้องคำนวณรายได้ครัวเรือนอย่างไร แล้วใครจะได้สิทธิบ้าง มาทำความเข้าใจกัน

สำหรับเกณฑ์ของผู้มีสิทธิลงทะเบียนบัตรสวัสดิการแห่งรัฐ 2565 จะต้องมีคุณสมบัติตรงตาม 8 ข้อ ดังนี้
1. สัญชาติไทย
2. อายุตั้งแต่ 18 ปีบริบูรณ์ขึ้นไป
3. ไม่เป็นบุคคลดังต่อไปนี้
- ภิกษุ สามเณร นักพรต หรือนักบวช
- ผู้ต้องขัง ผู้ถูกกักกัน ผู้ต้องกักขัง
- บุคคลที่อยู่ในสถานสงเคราะห์ฯ
- ข้าราชการ พนักงานราชการ พนักงาน ลูกจ้าง เจ้าหน้าที่ หรือผู้ปฏิบัติงานในหน่วยงานของรัฐ ผู้รับบำเหน็จรายเดือน ผู้รับบำนาญปกติ หรือเบี้ยหวัดจากส่วนราชการ ข้าราชการการเมือง สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร และสมาชิกวุฒิสภา
4. ต้องเข้าเกณฑ์รายได้เฉลี่ยต่อคน และต่อครอบครัว คือ
- ผู้ลงทะเบียนบัตรสวัสดิการแห่งรัฐ ต้องมีรายได้ไม่เกิน 100,000 บาทต่อคน ต่อปี ในช่วงระยะเวลาใดเวลาหนึ่ง
- กรณีผู้ลงทะเบียนมีครอบครัว จะต้องมีรายได้เฉลี่ยของครอบครัวไม่เกิน 100,000 บาทต่อคน ต่อปี ในช่วงระยะเวลาใดเวลาหนึ่ง
5. ต้องเข้าเกณฑ์ทรัพย์สินทางการเงินต่อคน และต่อครอบครัว ดังนี้
- ผู้ลงทะเบียนต้องมีเงินฝาก สลาก พันธบัตรและตราสารหนี้ภาครัฐ มูลค่าไม่เกิน 100,000 บาท ต่อคน ณ เวลาใดเวลาหนึ่ง
- กรณีผู้ลงทะเบียนมีครอบครัว ให้นำทรัพย์สินทางการเงินของทุกคนมารวมกัน แล้วหารเฉลี่ยต้องมีมูลค่าไม่เกิน 100,000 บาทต่อคน ณ เวลาใดเวลาหนึ่ง
6. ผู้ลงทะเบียนจะต้องไม่มีบัตรเครดิต ณ เวลาใดเวลาหนึ่ง
7. ผู้ลงทะเบียนจะต้องไม่มีวงเงินกู้ หรือมีวงเงินกู้ ณ เวลาใดเวลาหนึ่ง แต่ไม่เกินหลักเกณฑ์ ดังนี้
- วงเงินกู้สำหรับที่อยู่อาศัยรวมไม่เกิน 1.5 ล้านบาท
- วงเงินกู้สำหรับยานพาหนะรวมไม่เกิน 1 ล้านบาท
8. ต้องไม่มี หรือมีกรรมสิทธิ์ในอสังหาริมทรัพย์ ไม่เกินตามหลักเกณฑ์ที่กำหนด ดังต่อไปนี้

กรณีผู้ลงทะเบียนไม่มีครอบครัว
กรณีอยู่อาศัยอย่างเดียว
- บ้านเดี่ยว ทาวน์เฮาส์ ห้องแถว และตึกแถว ต้องมีพื้นที่ไม่เกิน 25 ตารางวา
- ห้องชุด ต้องมีพื้นที่ไม่เกิน 35 ตารางเมตร
กรณีเป็นที่อยู่อาศัย และใช้ประโยชน์จากที่ดินเพื่อการเกษตร
- ต้องมีพื้นที่ไม่เกิน 10 ไร่
- หรือในกรณีที่ใช้ประโยชน์ที่ดินเพื่อการอื่นที่ไม่ใช่เพื่อการเกษตรจะต้องมีพื้นที่ไม่เกิน 1 ไร่
- ในกรณีที่ใช้ประโยชน์ที่ดินเพื่อการอื่นที่ไม่ใช่เพื่อการเกษตรต้องมีพื้นที่ไม่เกิน 1 ไร่
- ในกรณีที่ใช้ประโยชน์ที่ดินเพื่อการเกษตร ต้องมีพื้นที่ไม่เกิน 10 ไร่
กรณีผู้ลงทะเบียนมีครอบครัว
- หากผู้ลงทะเบียนและคู่สมรสเป็นเจ้าของที่ดิน ที่มีลักษณะเป็นบ้านเดี่ยว ทาวน์เฮาส์ ห้องแถว และตึกแถว แยกจากกัน ไม่ว่าจะมีบุคคลอื่นเป็นเจ้าของรวมด้วยหรือไม่ก็ตาม ส่วนที่เป็นกรรมสิทธิ์ในที่ดินของลงทะเบียนและคู่สมรสแต่ละคนต้องมีพื้นที่ไม่เกิน 25 ตารางวา
- หากผู้ลงทะเบียนและคู่สมรสเป็นเจ้าของที่ดิน ที่มีลักษณะเป็นบ้านเดี่ยว ทาวน์เฮาส์ ห้องแถว และตึกแถว ร่วมกัน ไม่ว่าจะมีบุคคลอื่นเป็นเจ้าของรวมด้วยหรือไม่ก็ตาม ส่วนที่เป็นกรรมสิทธิ์ในที่ดินของผู้ลงทะเบียนและคู่สมรสรวมกันต้องมีพื้นที่ไม่เกิน 25 ตารางวา
- หากผู้ลงทะเบียนและคู่สมรสเป็นเจ้าของห้องชุด แยกจากกัน ไม่ว่าจะมีบุคคลอื่นเป็นเจ้าของรวมด้วยหรือไม่ก็ตาม ส่วนที่เป็นกรรมสิทธิ์ในห้องชุดของผู้ลงทะเบียนและคู่สมรสแต่ละคนต้องมีพื้นที่ไม่เกิน 35 ตารางเมตร
- หากผู้ลงทะเบียนและคู่สมรสเป็นเจ้าของห้องชุด ร่วมกัน ไม่ว่าจะมีบุคคลอื่นเป็นเจ้าของรวมด้วยหรือไม่ก็ตาม ส่วนที่เป็นกรรมสิทธิ์ในห้องชุดของผู้ลงทะเบียนและคู่สมรสรวมกันต้องมีพื้นที่ไม่เกิน 35 ตารางเมตร
- ต้องมีพื้นที่ไม่เกิน 20 ไร่
- ในกรณีที่ใช้ประโยชน์ที่ดินเพื่อการอื่นที่ไม่ใช่เพื่อการเกษตรจะต้องมีพื้นที่ไม่เกิน 2 ไร่
- กรณีที่ใช้ประโยชน์ที่ดินเพื่อการอื่นที่ไม่ใช่เพื่อการเกษตรต้องมีพื้นที่ไม่เกิน 2 ไร่
- กรณีที่ใช้ประโยชน์ที่ดินเพื่อการเกษตรต้องมีพื้นที่ไม่เกิน 20 ไร่
เงื่อนไขสำคัญของการได้สิทธิบัตรคนจนรอบนี้ก็คือ "ต้องมีรายได้เฉลี่ยของครอบครัวไม่เกิน 100,000 บาทต่อคน ต่อปี ณ ช่วงเวลาใดเวลาหนึ่ง" และ "ต้องมีทรัพย์สินทางการเงิน เฉลี่ยต่อครอบครัวไม่เกิน 100,000 บาทต่อคน ณ ช่วงเวลาใดเวลาหนึ่ง"
หมายความว่า หากครอบครัวไหนมีรายได้เฉลี่ยต่อคน เกิน 100,000 บาทต่อปี ไม่ว่าจะเป็นช่วงเวลาไหน ก็จะไม่สามารถลงทะเบียนบัตรสวัสดิการแห่งรัฐ 2565 ได้
เช่นเดียวกับประเด็นทรัพย์สินทางการเงิน ถ้าบ้านไหนมีรายได้น้อย เฉลี่ยทั้งบ้านไม่เกิน 100,000 บาทต่อคน ต่อปี ก็จริง แต่หากเคยมีเงินฝาก สลาก หรือพันธบัตร เฉลี่ยต่อคนเกิน 100,000 บาท ในช่วงไหนก็ตาม จะไม่ได้รับสิทธิบัตรสวัสดิการแห่งรัฐ เหมือนกัน
ทั้งนี้ เกณฑ์ดังกล่าว กำหนดขึ้นมาเพื่อปิดช่องโหว่ "คนจนไม่จริง" เช่น แม่ไม่มีรายได้ แต่ลูกมีรายได้สูง ทำให้แม่ที่เคยได้บัตรคนจนในรอบที่แล้ว มาครั้งนี้จะไม่ได้รับสิทธิแล้ว
แล้วหารด้วย จำนวนสมาชิกทั้งหมด
- ถ้าได้ผลลัพธ์ มากกว่า 100,000 บาท : ทุกคนในครอบครัวจะไม่ได้บัตรสวัสดิการแห่งรัฐ
- ถ้าได้ผลลัพธ์ ไม่เกิน 100,000 บาท : สมาชิกในครอบครัวที่ไม่มีรายได้ หรือมีรายได้ไม่เกิน 100,000 บาทต่อปี จะได้รับบัตรสวัสดิการแห่งรัฐ ส่วนคนที่มีรายได้เกิน 100,000 บาทต่อปี จะไม่ได้รับบัตรสวัสดิการแห่งรัฐ
ตัวอย่างที่ 1
ในบ้านมีสมาชิก 3 คน โดยมีรายได้ดังนี้
คนที่ 1 : มีรายได้ปีละ 90,000 บาท
คนที่ 2 : มีรายได้ปีละ 60,000 บาท
คนที่ 3 : ตกงาน ไม่มีรายได้
รวมรายได้ครัวเรือนคือ 150,000 บาท หาร 3 คน เท่ากับ 50,000 บาท
ถ้าคนในบ้านนี้มีทรัพย์สินทางการเงินไม่เกินเกณฑ์ที่กำหนด มีอสังหาริมทรัพย์ไม่เกินเกณฑ์ที่กำหนด ไม่มีวงเงินกู้เกินเกณฑ์ ไม่มีบัตรเครดิต จะสามารถลงทะเบียนบัตรสวัสดิการแห่งรัฐได้ทั้ง 3 คน
ตัวอย่างที่ 2
ครอบครัวนี้มีสมาชิก 4 คน คือ
คนที่ 1 : มีรายได้ปีละ 150,000 บาท
คนที่ 2 : มีรายได้ปีละ 170,000 บาท
คนที่ 3 : มีรายได้ปีละ 70,000 บาท
คนที่ 4 : ตกงาน ไม่มีรายได้
รวมรายได้ครัวเรือนคือ 390,000 บาท หาร 4 คน เท่ากับ 97,500 บาท
ถ้าคนในบ้านนี้มีทรัพย์สินทางการเงินไม่เกินเกณฑ์ที่กำหนด มีอสังหาริมทรัพย์ไม่เกินเกณฑ์ที่กำหนด ไม่มีวงเงินกู้เกินเกณฑ์ ไม่มีบัตรเครดิต สมาชิกในบ้านที่มีรายได้ไม่เกิน 100,000 บาทต่อปี จะได้บัตรสวัสดิการแห่งรัฐ คือ
- คนที่ 3 และคนที่ 4 ได้รับบัตร เนื่องจากมีรายได้ไม่ถึง 100,000 บาทต่อปี
- คนที่ 1 และคนที่ 2 จะไม่ได้รับบัตร เพราะมีรายเกินเกณฑ์ 100,000 บาท ต่อคน ต่อปี
ตัวอย่างที่ 3

สำหรับขั้นตอนการลงทะเบียนและการพิจารณาคุณสมบัติ มีดังนี้
1. เปิดลงทะเบียนบัตรคนจน ในช่วงประมาณไตรมาสที่ 3 ของปี 2565 (ประมาณเดือนกรกฎาคม-กันยายน)
2. ตรวจสอบคุณสมบัติของผู้ลงทะเบียนและสมาชิกในครอบครัวของผู้ลงทะเบียน
- ทั้งนี้จะพิจารณาจากเงื่อนไข 8 ข้อแรกก่อน เช่น พิจารณารายได้ต่อคน ต่อครอบครัว, ทรัพย์สินทางการเงินต่อคน ต่อครอบครัว, วงเงินกู้, บัตรเครดิต, การครอบครองอสังหาริมทรัพย์ คือ บ้าน คอนโด ที่ดิน ที่นา
- กรณีผ่านการคัดกรองเกณฑ์ในรอบแรกทั้ง 8 ข้อแล้ว จะเข้าสู่กระบวนการคัดกรองขั้นที่ 2 คือ การตรวจประวัติการเดินทางไปต่างประเทศ โดยคนที่เดินทางไปต่างประเทศเพื่อประกอบอาชีพ จะพิจารณาเรื่องการนำเงินกลับเข้าประเทศด้วย ซึ่งหากเกินกว่า 100,000 บาทต่อปี จะถือว่าไม่ผ่านเกณฑ์ที่จะได้รับสิทธิ
- นอกจากนี้จะมีการตรวจสอบบัญชีที่ทำธุรกรรมเกี่ยวกับการซื้อ-ขายหลักทรัพย์ จากศูนย์หลักทรัพย์ฯ เพิ่มเติม หากพบว่ามีหลักทรัพย์มูลค่าเกิน 100,000 บาท ก็จะถือว่าไม่ผ่านเกณฑ์
3. ประกาศผลการตรวจสอบคุณสมบัติ
4. คาดว่าจะเริ่มใช้สิทธิได้ตั้งแต่เดือนตุลาคม 2565 โดยครั้งนี้ใช้บัตรประชาชนแทนบัตรสวัสดิการแห่งรัฐ
จะถูกตัดสิทธิได้รับสวัสดิการทันที

ภาพจาก : สถานีข่าวกระทรวงการคลัง : Ministry of Finance News Station
บทความที่เกี่ยวข้องกับบัตรสวัสดิการแห่งรัฐ 2565
ขอบคุณภาพจาก : สถานีข่าวกระทรวงการคลัง : Ministry of Finance News Station
ขอบคุณข้อมูลจาก : สถานีข่าวกระทรวงการคลัง : Ministry of Finance News Station, ฐานเศรษฐกิจ