เจาะลึก "วิกฤตค่าเงินตุรกี" หรือจะซ้ำรอย "ต้มยำกุ้ง" ปี 40

          วิกฤตตุรกี คืออะไร ใครยังสงสัยว่าตุรกีเกิดวิกฤตทางการเงินได้อย่างไร ทำไมค่าเงินถึงอ่อนค่าได้ขนาดนี้ มาไขข้อสงสัยกัน 

วิกฤตเศรษฐกิจตุรกี มีที่มาจากไหน ?

          ก่อนอื่นต้องเข้าใจว่าเศรษฐกิจของตุรกีนั้น เติบโตมาจาก 2 ส่วนหลัก ๆ ได้แก่ การส่งออกสินค้า เช่น เหล็กที่ใช้ในอุตสาหกรรม เสื้อผ้า-สิ่งทอ และชิ้นส่วนยานยนต์ ส่วนอีกอย่างจะมาจากรายได้ของนักท่องเที่ยวต่างชาติ ซึ่งเมื่อปี 2557 ตุรกีเคยเป็นประเทศที่มีนักท่องเที่ยวสูงเป็นอันดับ 6 ของโลกทีเดียว 

          จนเมื่อวันศุกร์ที่ 10 สิงหาคม 2561 ก็ได้เกิดเหตุการณ์ที่ไม่คาดฝันขึ้น เมื่อ "โดนัลด์ ทรัมป์" ประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกา ประกาศขึ้นภาษีเหล็กจากตุรกีเพิ่มเป็น 2 เท่า ซึ่งเหล็กถือเป็นหนึ่งในสินค้าส่งออกหลักของตุรกี จึงไม่ต้องสงสัยเลยว่าทำไมภายในวันเดียวที่ทรัมป์ประกาศขึ้นภาษี ค่าเงินลีราตุรกี ถึงได้ร่วงไปถึง 20% และลดลงมากกว่า 40% นับตั้งแต่ต้นปี 2561 จากเดิมที่ 1 ดอลลาร์สหรัฐ แลกได้ประมาณ 3.78 ลีราตุรกี กลับอ่อนค่ามาเป็น 6.92 ลีราตุรกีต่อดอลลาร์ ในช่วงเดือนสิงหาคม

 
          แม้ปัญหาเศรษฐกิจที่ตุรกีเจอส่วนหนึ่งจะมาจากปัญหาการเมืองและนโยบายเศรษฐกิจในประเทศ แต่ก็คงปฏิเสธไม่ได้ว่าสิ่งที่ทำให้ตุรกีแย่หนักลงไปอีก มาจากนโยบายการค้าของสหรัฐฯ ซึ่งทรัมป์ให้เหตุผลที่ต้องขึ้นภาษีนำเข้าเหล็ก จาก 25% เป็น 50% และภาษีนำเข้าอะลูมิเนียม จาก 10% เป็น 20% ว่า เพราะค่าเงินของตุรกีอ่อนค่ามากเกินไป แถมยังต่อท้ายด้วยว่า อีกอย่าง คือ ความสัมพันธ์ของทั้ง 2 ประเทศที่ยังไม่ค่อยดีนั่นเอง 

          โดยสาเหตุของความไม่ลงรอยกันของสองประเทศนี้ ส่วนหนึ่งก็มาจากเหตุการณ์รัฐประหารในปี 2559 ที่ทางรัฐบาลตุรกีได้ควบคุมตัว นายแอนดริว บรุนสัน บาทหลวงชาวอเมริกัน เพราะมองว่าเขามีความเกี่ยวข้องกับกลุ่มรัฐประหาร อีกทั้ง ทางตุรกีเองก็ไม่พอใจที่สหรัฐฯ ไม่ออกมาประณามการก่อรัฐประหารครั้งนั้น 

          นอกจากนี้ ยังมีประเด็นสงครามซีเรีย ที่ทั้งสองประเทศเหมือนจะยืนอยู่คนละข้างกัน รวมถึงความสัมพันธ์อันใกล้ชิดของตุรกีและรัสเซีย ก็ยิ่งทำให้สถานการณ์ความตึงเครียดระหว่างตุรกีกับสหรัฐฯ ทวีความรุนแรงขึ้นไปอีก 

วิกฤตตุรกี ส่งผลอะไรต่อเศรษฐกิจโลก

           วิกฤตค่าเงินตุรกีได้ส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจทั่วโลกมากกว่าที่หลายคนคิด เห็นได้จากตลาดหุ้นทั่วโลกที่กอดคอกันร่วงแทบทั้งหมด โดยเฉพาะกลุ่มธนาคารในยุโรป เพราะล้วนเป็นเจ้าหนี้รายใหญ่ของรัฐบาลตุรกีทั้งนั้น ซึ่งมีมูลค่ารวมกันสูงถึง 224,000 ล้านดอลลาร์ อาทิ ธนาคารในสเปน จำนวน 83,300 ล้านดอลลาร์, ฝรั่งเศส 38,400 ล้านดอลลาร์ และอิตาลี 17,000 ล้านดอลลาร์ เป็นต้น

          โดยหลังจากเกิดเรื่องค่าเงินตุรกีร่วง ตลาดหุ้นทั่วโลกก็ทรุดตามอย่างหนัก ทั้งดัชนีดาวโจนส์สหรัฐฯ ที่ปิดตลาดลดลง 0.50%, ดัชนี DAX เยอรมนี ลดลง 0.53%, ดัชนี CAC-40 ฝรั่งเศส ลดลง 0.04%, ดัชนี FTSE 100 อังกฤษ ลดลง 0.32%, ดัชนี Nikkei ญี่ปุ่น ลดลง 1.98%, ดัชนี SSE Composite จีน ลดลง 0.34% และดัชนี KOSPI เกาหลีใต้ ลดลง 1.50%

          ไม่เว้นแม้แต่ประเทศในอาเซียนอย่างดัชนี FTSE STI สิงคโปร์ ที่ลดลง 1.20%, ดัชนี FBMKLCI มาเลเซีย ลดลง 1.24% ดัชนี Jakarta Composite อินโดนีเซีย ลดลง 3.55%, ดัชนี PSE Composite ฟิลิปปินส์ ลดลง 2.17% และตลาดหุ้นไทยที่ร่วงมากกว่า 20 จุด ระหว่างทำการซื้อ-ขาย รวมไปถึงราคาน้ำมันทั้งตลาด WTI และเบรนท์ ที่พากันปรับลดลงทั้งหมด ส่วนราคาทองคำตลาดโลกก็หลุดระดับ 1,200 ดอลลาร์/ออนซ์ เป็นครั้งแรกในรอบ 17 เดือน สวนทางกับค่าเงินดอลลาร์ที่แข็งค่าขึ้น
 
วิกฤตตุรกี ส่งผลอะไรต่อไทย

          นักวิเคราะห์หลายฝ่ายยังมีความเห็นตรงกันว่า วิกฤตตุรกีครั้งนี้จะส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจไทยเพียงเล็กน้อยเท่านั้น เพราะจากข้อมูล ณ ปี 2560 ไทยมีมูลค่าส่งออกไปตุรกีเพียง 42,000 ล้านบาท หรือคิดเป็น 0.5% ของมูลค่าส่งออกรวม ซึ่งถือว่าน้อยมาก 

          สอดคล้องกับคำให้สัมภาษณ์ของ นางจันทรวรรณ สุจริตกุล ผู้ช่วยผู้ว่าการสายยุทธศาสตร์และความสัมพันธ์องค์กร ธนาคารแห่งประเทศไทย ที่ประเมินว่า ความเชื่อมโยงการค้าของไทยกับตุรกียังไม่สูงมาก ทำให้ผลกระทบต่อตลาดการเงินไทยจึงอยู่ในวงจำกัด
 
          ในส่วนของการท่องเที่ยว นางสาวพิมพ์ชนก วอนขอพร ผู้อำนวยการสำนักงานนโยบายและยุทธศาสตร์การค้า (สนค.) มองว่า ไทยไม่ได้รับผลกระทบมากนัก เพราะจำนวนนักท่องเที่ยวชาวตุรกีในไทยค่อนข้างน้อย ดังนั้น วิกฤตดังกล่าวคงเพียงทำให้เกิดความไม่แน่นอนในตลาดเงินและตลาดทุนไทย รวมทั้งทำให้ค่าเงินบาทอ่อนค่า แต่เป็นเพียงระยะสั้น

          ทั้งนี้ หลังจากเกิดวิกฤตค่าเงินในตุรกี ได้ส่งผลให้ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยที่เปิดตลาดวันแรก (14 สิงหาคม 2561) ดัชนีหุ้นไทยก็ได้สะท้อนกับปัจจัยลบดังกล่าว โดยเปิดที่ระดับ 1,692.77 จุด ปรับลดลง 13.19 จุด หรือ 0.77% ก่อนปิดที่ระดับ 1,695.35 จุด ลดลง 10.61 จุด ทำนิวโลว์ในรอบสัปดาห์ และยังคงร่วงต่อเนื่องในวันถัดมา

วิกฤตตุรกี กับ วิกฤตต้มยำกุ้ง
          หากเรามองย้อนกลับไปดูวิกฤตเศรษฐกิจต้มยำกุ้งของไทย เมื่อปี 2540 คงจะรู้สึกคล้ายคลึงกับวิกฤตการเงินของตุรกีไม่น้อย เพราะมีปัญหาที่เหมือนกันคือ ก่อนที่ค่าเงินจะร่วงระนาวแบบนี้ ทั้งสองประเทศเคยมีเศรษฐกิจที่สดใสมาก ซึ่งไทยเองในช่วงนั้น ถึงกับถูกขนานนามว่าจะเป็นเสือตัวที่ 5 ของเอเชีย มีการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานมากมาย เม็ดเงินจากต่างชาติไหลเข้ามาไม่หยุด ตลาดหุ้นที่เรียกว่าเป็นยุคทอง ดอกเบี้ยเงินฝาก-พันธบัตรก็สูงเกือบ 20% ไม่ต่างจากตุรกีเลย

          จนเกิดเหตุการณ์ทางการเมืองพฤษภาทมิฬ ที่เป็นจุดเริ่มต้นให้ปัญหาหลาย ๆ อย่างค่อย ๆ ลุกลามขึ้น ทั้งการขาดดุลบัญชี ก่อหนี้ต่างประเทศจนเกินตัว สุดท้ายค่าเงินตก หนี้ที่เคยกู้มาทวีคูณขึ้นเป็นสองเท่า เกิดปัญหาเงินเฟ้อรุนแรง ส่งผลให้หลาย ๆ ธุรกิจที่มีการกู้เงินมาลงทุนต้องปิดกิจการจำนวนมาก ซึ่งลำดับเหตุการณ์วิกฤตตุรกีในขณะนี้ แทบจะเดินตามรอยวิกฤตต้มยำกุ้งเป๊ะ ๆ ก็ว่าได้  


ทางออกของวิกฤตตุรกี 

          ส่วนอีกทางเลือกคือการตัดสินใจขึ้นอัตราดอกเบี้ย แต่ก็ต้องแลกด้วยภาวะเศรษฐกิจที่จะซบเซาแน่นอน หรือไม่อย่างนั้น ตุรกีอาจจะต้องยอมขอความช่วยเหลือทางการเงินจาก IMF  
          คงต้องจับตามองกันต่อไปว่าทางออกของวิกฤตการเงินของตุรกีครั้งนี้จะจบอย่างไร ซึ่งก็ได้แต่หวังว่าทางตุรกีจะหาทางออกของเรื่องนี้ได้โดยเร็ว เพื่อไม่ให้ปัญหานี้ลุกลามไปทั่วโลก จนกลายเป็นต้มยำกุ้ง ไครซิส ซ้ำสอง