เปิดโครงสร้างราคาน้ำมันไทย...จ่ายอะไรบ้างใน 1 ลิตร

          ตอบคำถามที่หลายคนสงสัย เติมน้ำมัน 1 ลิตร มีค่าอะไรบ้าง ทำไมราคาน้ำมันไทยถึงแพง กว่าจะมาถึงปั๊ม ต้องผ่านอะไรมาบ้าง ?
         ในภาวะที่ราคาน้ำมันตลาดโลกสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง จนกระทบมาถึงราคาขายปลีกน้ำมันในไทยที่แพงขึ้นตามไปด้วย แต่เรื่องนี้ก็นำมาด้วยการถกเถียงในสังคมว่า ทำไมราคาน้ำมันไทยถึงได้มีราคาสูงถึงขนาดนี้ ยิ่งเมื่อเปรียบเทียบกับประเทศเพื่อนบ้านอย่างมาเลเซีย หรือเมียนมา ที่ราคาน้ำมันถูกกว่าไทยมากด้วยแล้ว ยิ่งเกิดข้อสงสัยว่าเป็นเพราะอะไร ทำไมคนไทยถึงเติมน้ำมันแพงกว่าประเทศอื่น กระปุกดอทคอม จึงจะมาคลายข้อสงสัยนี้ ให้ทุกคนได้เข้าใจกันชัด ๆ

เติมน้ำมัน 1 ลิตร ต้องจ่ายค่าอะไรบ้าง 

           - ภาษีสรรพสามิต เนื่องจากรัฐมองว่าน้ำมันเป็นสินค้าฟุ่มเฟือย จึงต้องมีการเก็บภาษีสรรพสามิต เพื่อนำเงินมาพัฒนาประเทศด้านต่าง ๆ ซึ่งน้ำมันแต่ละชนิดจะมีอัตราเรียกเก็บที่แตกต่างกันไป
          - ภาษีเทศบาล เรียกเก็บเพื่อเป็นเงินอุดหนุนและดูแลในพื้นที่ที่มีโรงกลั่นตั้งอยู่
          - ภาษีมูลค่าเพิ่ม คิดเพิ่มจากราคาขายส่งและขายปลีก เช่นเดียวกับสินค้าอื่น ๆ ทั่วไป ซึ่งปัจจุบันเก็บอยู่ที่ 7%  

          3. เงินกองทุน : ประกอบด้วย 2 ส่วน
 
          - เงินกองทุนน้ำมันเชื้อเพลิง เพื่อเป็นเงินสำรองไว้ใช้ในยามที่ราคาน้ำมันมีความผันผวน คือเมื่อราคาน้ำมันตลาดโลกสูงเกินไป ก็จะใช้เงินส่วนนี้เข้ามาพยุงราคาขายปลีกในประเทศไว้นั่นเอง ซึ่งน้ำมันแต่ละชนิดจะมีอัตราเรียกเก็บที่แตกต่างกัน
          - เงินกองทุนเพื่อส่งเสริมการอนุรักษ์พลังงาน เพื่อนำไปส่งเสริมด้านพลังงานทดแทนในประเทศ โดยน้ำมันทุกชนิดโดนเก็บเท่ากันในอัตรา 0.10 บาท/ลิตร  

          4. ค่าการตลาด : คือส่วนที่เป็นเหมือนกำไรของธุรกิจค้าส่ง-ค้าปลีกน้ำมัน ซึ่งผู้ประกอบการสามารถกำหนดเองได้อย่างเสรี แต่ถึงอย่างนั้นก็มีกลไกตลาดเข้ามาควบคุมเช่นกัน เพราะหากผู้ค้ารายใดปรับค่าการตลาดสูงจนเกินไป ก็มีโอกาสที่จะขายน้ำมันไม่ได้ จากการที่ปั๊มอื่นมีราคาขายที่ถูกกว่า  
          ดังนั้น จึงทำให้ราคาสุดท้ายหน้าปั๊มของน้ำมันดีเซล ขายอยู่ที่ 28.49 บาท/ลิตร

          สรุปโครงสร้างราคาน้ำมันในประเทศไทย (ข้อมูล ณ วันที่ 29 เมษายน 2562)


ทำไมราคาน้ำมันในมาเลเซียถูกกว่าไทย

          เมื่อเปรียบเทียบราคาน้ำมันในอาเซียนแล้ว จะพบว่าประเทศเพื่อนบ้านข้าง ๆ ของเราอย่างมาเลเซีย กลับมีราคาน้ำมันถูกกว่าไทยถึง 10 กว่าบาท โดยน้ำมันในมาเลเซีย เฉลี่ยแล้วจะถูกว่าไทยประมาณ 50-60% ทั้งที่ราคาต้นทุนน้ำมันดิบ ราคาหน้าโรงกลั่น และค่าการตลาดของผู้ค้าของไทยและมาเลเซีย ไม่ได้แตกต่างกันเลย   

          แต่สิ่งที่ทำให้ราคาขายปลีกน้ำมันของไทยแพงกว่านั้น เป็นเพราะว่าไทยเป็นประเทศผู้นำเข้าน้ำมันดิบ โดยน้ำมันที่ใช้ในประเทศกว่า 87% จำเป็นต้องนำเข้ามาทั้งนั้น มีเพียง 13% ที่ผลิตเองได้ ต่างจากมาเลเซียที่เป็นผู้ผลิตน้ำมันรายใหญ่ในภูมิภาค และมีรายได้หลักมาจากการส่งออกน้ำมันดิบ

          เห็นได้จากปริมาณสำรองน้ำมันของมาเลเซียที่มีถึง 3,800 ล้านบาร์เรล แต่ไทยมีแค่ 500 ล้านบาร์เรลเท่านั้น จึงต้องนำเข้าน้ำมันมากกว่าส่งออก ทำให้โครงสร้างราคาน้ำมันของทั้ง 2 ประเทศมีความแตกต่างกันนั่นเอง เมื่อมาเลเซียผลิตน้ำมันและส่งออกได้มากกว่าไทยหลายเท่า รัฐจึงนำเงินเข้ามาอุดหนุนภาษีน้ำมัน ทำให้คนมาเลเซียไม่ต้องเสียภาษีน้ำมัน เป็นเหตุให้ราคาขายปลีกน้ำมันในมาเลเซียยิ่งถูกลงไปอีก  

 
          อย่างไรก็ดี หากมองในภาพรวมแล้ว ราคาน้ำมันไทยเทียบกับประเทศอื่นในอาเซียน ก็มีทั้งประเทศที่ถูกกว่าและแพงกว่าไทย ซึ่งน้ำมันไทยไม่ได้แพงกว่าทุกประเทศอย่างที่หลายคนเข้าใจ  
 
ทำไมไทยไม่อุดหนุนราคาน้ำมัน เหมือนประเทศอื่นบ้าง

          หากไทยปรับโครงสร้างราคาน้ำมันให้เหมือนมาเลเซีย โดยยกเลิกการเก็บภาษีต่าง ๆ ถึงแม้จะทำให้คนไทยใช้น้ำมันถูกลงกว่าครึ่งก็จริง แต่สิ่งที่จะตามมาคือ รัฐบาลขาดรายได้จำนวนมหาศาลเพื่อใช้ในการพัฒนาประเทศ และต้องอย่าลืมว่าไทยเป็นประเทศผู้นำเข้าน้ำมันดิบ หากปล่อยให้ราคาน้ำมันถูกจนเกินไป คนก็จะใช้อย่างไม่รู้คุณค่า ทำให้ต้องนำเข้าน้ำมันมากขึ้น ซึ่งยิ่งนำเข้ามามากเท่าไหร่ ก็จะส่งผลให้ไทยเสียดุลการค้ามากเท่านั้น ซึ่งจะมีผลต่อเสถียรภาพทางเศรษฐกิจของประเทศอีกด้วย

          นอกจากนี้ การที่ไทยไม่ใช่ผู้ผลิตน้ำมันรายใหญ่ จึงหลีกเลี่ยงไม่ได้ที่ต้องเจอกับความผันผวนของราคาน้ำมันในตลาดโลก เพราะฉะนั้น หากเราไม่มีเงินเข้ากองทุนน้ำมันเชื้อเพลิงสำรองไว้ หากเกิดเหตุการณ์ที่ราคาน้ำมันพุ่งสูงขึ้นมาก ๆ เราก็จะไม่มีเงินสำรองเพื่อช่วยรักษาสมดุลของราคาน้ำมันในประเทศ จนอาจทำให้เกิดวิกฤตราคาน้ำมันก็เป็นได้


          สุดท้ายเชื่อว่าทุกคนคงอยากใช้น้ำมันในราคาถูกที่สุดอยู่แล้ว แต่ก็ต้องเข้าใจ ราคาน้ำมัน มีปัจจัยหลายตัวมาเกี่ยวข้อง และก็ไม่ใช่แค่ประเทศไทยที่มีปัญหาน้ำมันแพง แต่หลาย ๆ ประเทศก็ประสบปัญหานี้ไม่แพ้กันเลย
ขอขอบคุณข้อมูลจาก